BIJZONDERE GEBEURTENISSEN
1939 Het ss Veendam neemt deel aan reddingsactie bij het door de U 29 tot zinken gebrachte Britse vliegdekschip HMS "Courageous"
(Transscriptie uit het scheepsjournaal van het ss Veendam)
Veendam scheepsjournaal Zondag 17-09-1939
Lichte koelte. Wolkdrijvende lucht; licht golvende zee. Te 7.00 nm werden aan BB zijde een vliegtuigmoederschip en twee torpedojagers bemerkt, stoomende om de OZO. Te ongeveer 7.20 ontwikkelde het vliegtuigmoederschip een zwaar rookgordijn, tegelijkertijd hoorden wij enige doffe slagen en trilde ons schip en zagen wij bij de Westelijke torpedobootjager een waterzuil omhoog gaan. Te ongeveer 7.30 zagen wij recht vooruit, dat een der oorlogsschepen met de sterke morselamp seinde: “sinking”; onmiddellijk gaven wij het alarmsignaal en werden de sloepen No. 1,3,5,7,9,11 en 6 naar buiten gedraaid.
Wij waren toen ongeveer 4 mijl van de oorlogsschepen af. Kort hierop zagen wij het moederschip slagzijde maken en daarna bijna rechtstandig zinken. In minder dan geen tijd was de gehele zee overdekt met een dikke laag olie. Te 7.44 liepen wij het olieveld binnen, werden de machines op achteruit gezet en de sloepen 1-3-5 en 6 bemand te water gelaten. Rondom ons heen was veel wrakhout en op de grens van het olieveld dreven verscheidene vlotten met vlaggen en schitterlichten. Sloep 1 roeide rond zonder iets te kunnen ontdekken. De andere sloepen 3, 5 en 6 voeren door het wrakhout en onderzochten de vlotten. Het was inmiddels donker geworden en sloep 1 werd gehesen. Over het gehele schip waren reflectors buitenboord, schijnende op getuigen, Wij voeren met zeer langzaam werkende machines door het olieveld, overal werden kleine lichtjes gezien, doch bleken dit sloepen van de torpedojagers te zijn. Te 9.30 nm bracht sloep 5 een drenkeling aan boord. Onmiddellijk werden door den scheepsarts alle pogingen in het werk gesteld om de levensgeesten op te wekken. Doch, tevergeefs. Ten ongeveer 11.30 nm kwam een sloep van een der torpedojagers aan boord om te vragen of wij nog overlevenden hadden. De officier werd medegedeeld dat de man die wij aan boord hadden bleek overleden te zijn.
--- Lichte koelte. Heldere wolkdrijvende lucht. Licht golvende zee.
Veendam Scheepsjournaal Maandag 18-09-1939
Lichte koelte. Helder wolkdrijvende lucht. Licht golvende zee.
Het horloge en sleutels die wij op hem gevonden hadden werden aan den officier afgedragen. Den officier werd medegedeeld dat wij het lijk in de Downs zouden afleveren. Een journaal werd nog drijvende gevonden en dit werd rondgeseind. Ten ongeveer 0.30 GMT stoomde een jager vlak langs ons, waarvan de commandant den kapitein bedankte voor de pogingen door ons in het werk gesteld. De motorsloepen werden teruggeroepen en onze reis werd vervolgd.
In den morgen, bij het kisten van het lijk werden op een der sokken de navolgende naam gelezen: M. Lawrey. Het journaal werd verzegeld en ter aflevering in de Downs opgeborgen. Hadden de sloepen 1-2-4-7-8-9-10-11-12-13-14-15 en 16 buitenboord gedraaid.
Stelden ten 1.40 koers naar de opgegeven positie van het zinkende ss “Kensington Court”.
Bereikten ten 7.00 de opgegeven plaats van ss “Kensington Court” vonden één verlaten reddingboot. Zagen even tevoren een Engels oorlogsschip op dezelfde plaats vertoeven. Besloten ten 7.05 de reis te vervolgen.
Veendam Scheepsjournaal Dinsdag 19-09-1939
Passeerden ten 2.00 Bishop Rock Light House op 7 mijl afstand.
Passeerden ten 6.47 Lizard Head op 8,5 mijl afstand.
Passeerden ten 3.31 Bill of Portland Light House op 14 mijl afstand.
Passeerden ten 7.50 St Catherine’s Point op 6 mijl afstand.
Veendam Scheepsjournaal Woensdag 20-09-1939
Passeerden te 1.06 Beachy Head Light House op 3,75 mijl, ten 1.52 Royal Sovereign op 1,25 mijl afstand. Manoeuvreerden onder loodsaanwijzing naar de ankerplaats. Passeerden ten 4.37 Dungeness Light House en ten 6.15 Dover op 2 mijl afstand; beschouwen dit als einde zeereis. Manoeuvreerden verder onder kapiteinsaanwijzing naar de Downs. Kregen ten 7.20 den loods aan boord en gingen onder diens aanwijzingen naar de ankerplaats.
Lieten ten 8.15 SB anker vallen en lagen ten 8.20 ten anker voor 60 vadem ketting van SB anker in 15 vadem water……… Kregen ten 9.40 examination aan boord. Gaven ten 10.27 de overleden Engelse zeeman af. Door de autoriteiten werd het radiostation, benevens de sloepsradio installaties verzegeld. Ten 2.20 vertrokken de examination officers.
Kregen ten 4.15 officier aan boord; deze vertrok ten 5.15.
Veendam Scheepsjournaal Donderdag 21-09-1939
…Ten 3.29 vertrokken de officials en 4 voor Engeland bestemde passagiers met hun bagage. De voor het continent bestemde passagiers werden niet toegestaan om te landen.
OPMERKING SAMENSTELLER: Het ss Veendam werd pas op 18 october door de Engelsen vrijgegeven.